Alles over swing traden - deel 2

Dit artikel gaat over een aantal handvatten bij swingtrading in het algemeen en het verminderen van risico’s in het bijzonder. Het is deel II van een tweeluik. Het eerste artikel ging over vooral de psychologische aspecten van het swingtraden. In dit artikel zet ik een aantal praktische handvatten mogelijkheden om het risico te reduceren op een rij. En dat begint allemaal bij het hebben van een strategie of plan.

Wat is de strategie?

Klinkt als een open deur maar het zal u verbazen hoeveel mensen/beleggers/traders er zijn die de markt betreden met de wens ‘te handelen’. Maar op de vraag wat de strategie dan is komen ze niet veel verder dan “Laag kopen en hoog verkopen”, en dat is geen strategie.

Wat is dan wel een strategie? Iets waarin u beschrijft hoe u denkt actief te zijn in de markt. Denk hierbij aan de volgende punten (en deze lijst is niet uitputtend):

• In welk product gaat u handelen? Zijn het aandelen, obligaties, ETF’s of juist de derivaten daarop? En waarom deze producten?
• Welke manier van analyse hanteert u? Is dit Fundamentele Analyse, Technische Analyse of kwantitatieve analyse? Of een combinatie hiervan?
• Wanneer (en waarom) stapt u in? Wat zijn voor u de indicatoren om te volgen?
• Hoeveel kapitaal heeft – realistisch gezien – beschikbaar om te swingtraden?
• Hoeveel geld wilt u per trade inzetten?
• Wat is het beoogd percentage winst dat u nastreeft? En ook, wat is uw maximale verlies per trade? Anders gezegd: wat is uw winst/verliesverhouding?
• Gaat u gebruik maken van (trailing) stop-loss orders?
• Neemt u de datum van de kwartaalcijfers mee om ergens wel of niet in te stappen?
• Hoe gaat u posities op- of afbouwen? Gestaffeld of alles in 1 x?
• Wat doet u als de beweging niet komt en u kunt zonder verlies uit de positie?
• Hoe belangrijk is liquiditeit in de onderliggende waarde voor u?
• Hoe belangrijk is het – mogelijk afwijkende – volume voor het detecteren van een handelsmogelijkheid?

Kortom, een hele rits vragen die helpen bij het scherp krijgen van uw strategie. Dit is belangrijk om focus te krijgen op de aanpak die u wilt gaan hanteren want het aanbod waarin u kunt handelen is overweldigend. Er zijn wereldwijd meer dan 58.000 beursgenoteerde bedrijven, 10.000 ETFs en ook duizenden obligaties. Ik laat nu de afgeleide producten (opties, futures en turbo’s) nog buiten beschouwing. Het is dus goed om uw universum af te bakenen want u zult als swingtrader keuzes moeten maken.

Product

Veel swingtraders kiezen voor liquide, vaak bekende aandelen. Dit betekent dat ze snel kunnen in- en uitstappen zonder de markt te verstoren. Daarbij hebben veel traders de meeste affiniteit met aandelen. Voor het gemak spreek ik in de rest van dit artikel dan ook vooral over aandelen. Dit neemt natuurlijk niet weg dat er wel degelijk alternatieven zijn in de vorm van (liquide) ETF’s of derivaten.

Liquiditeitsrisico

Bij beleggen kan een gebrek aan liquiditeit een risico vormen. Bij de veel verhandelde aandelen (zoals ING en Shell) is dit minimaal, maar bij kleinere aandelen kan dit heel vervelend zijn. Zowel in een hele rustige of juist zeer onstuimige markt kan een verkooporder tot een forse koersuitslag leiden. Dit betekent niet dat u niet zou moeten beleggen in minder liquide aandelen, maar wees u er wel van bewust dat dit een risico is. Het liquiditeitsrisico kan zich ook voordoen bij afgeleide producten zoals opties, futures en turbo’s. Dit kan veroorzaakt worden door een technische storing maar ook door het afgeven van slechte bied- en laatprijzen door de liquidity providers in het product. Een voorbeeld hiervan is de periode maart 2020. De marketmakers in opties stelden toen wijd en het was lastig om posities te sluiten. Deze risico’s zijn alleen te voorkomen door uw beleggingsuniversum te verkleinen. Dit betekent dat u alleen gaat beleggen in liquide onderliggende waardes. U kunt er ook voor kiezen om dit mogelijke liquiditeitsrisico mee te laten in wegen in uw beslissing, en wel posities in te nemen, maar kleiner dan dat u gedaan zou hebben als de liquiditeit goed geweest zou zijn.

Handelskapitaal

Bepaal vooraf heel helder met hoeveel geld u wilt gaan swingtraden. Verbind hier ook een tijdslimiet aan waarna u gaat evalueren of het profijtelijk is geweest. Een voorbeeld: u belegt nu met € 100.000 op een passieve manier (ETF’s en een aantal individuele aandelen met een mooi dividendrendement). U wilt met een gedeelte hiervan actiever gaan worden; u wilt gaan swingtraden. Stel dat u dit met 20% van uw handelskapitaal wilt doen. Dan krijgt u een passieve, indexvolgende portefeuille van € 80.000 en € 20.000 in de swingtrade-portefeuille. Het is dan verstandig om na een jaar de balans op te maken. Hoe heeft de ‘gewone’ portefeuille het gedaan en hoe heeft de swingtrading portefeuille het gedaan? Van belang hierbij is ook dat u geen geld bijstort in de swingtrade portefeuille die het beeld zou vertroebelen. En wees eerlijk in de evaluatie om te bepalen of u wel of niet doorgaat met swingtraden.

Money management

Een zeer belangrijk onderdeel van swingtraden is money management. Hoeveel kapitaal wilt u inzetten per positie? Er zijn twee manieren om dit te benaderen. Methode 1 is dat u kijkt naar het absolute bedrag kijkt en dat als maximaal risico (lees: potentieel verlies) ziet.

Een voorbeeld

• Aandeel ABC € 25
• Koersdoel € 29
• Handelskapitaal € 20.000
• Max. verlies per trade 5% van het handelskapitaal = € 1.000
• Aantal aandelen 40 aandelen @ € 25

Nu is de gekozen 5% discutabel.

Er zijn traders die een lager percentage hanteren maar er zijn ook traders die wel tot 25% willen gaan. Het is een persoonlijke keuze die gaat over risico versus rendement waarbij een lager percentage leidt tot een lager risico (maar dus ook minder upside). Wat u daarbij ook niet uit het oog mag verliezen is een serie verliesgevende trades. Dat is heel goed mogelijk bij swingtraden en als u 10% hanteert als maximaal verlies per trade betekent vier verliezers op een rij een reductie van het oorspronkelijke handelskapitaal met bijna 35%.

Methode 2

Bij methode 2 hanteert u de stoploss order. Het verschil tussen de aankoopkoers en de stoploss is (theoretisch) het maximale verlies.

Een voorbeeld van methode 2:

• Aandeel ABC € 25
• Koersdoel € 29
• Handelskapitaal € 20.000
• Max. verlies per trade 5% van het handelskapitaal
• Stoploss niveau € 22,75

Het verschil tussen de huidige koers (€ 25) en het stoplossniveau (€ 22,75) bedraagt € 2,25. U zou dus 444 aandelen kunnen kopen want als u uitgestopt wordt verliest u 444 * € 2,25 = € 1.000. Deze aanpak leidt tot een veel grotere positie en dit grotere risico wordt verminderd door gebruik maken te maken van de stoploss order.

Let wel, een forse gap opening naar beneden (ruim onder het stoploss niveau) kan het verlies wel groter laten zijn dan de beoogde € 1.000.

Winst/verlies-verhouding

Deze verhouding vertelt u iets over de mogelijke winst in relatie met het mogelijk verlies. Als deze aan elkaar gelijk zijn moet u meer dan 50% van de tijd ‘goed zitten’ om geld te verdienen. Vaak wordt er een (minimale) winstverlies verhouding van nagestreefd van twee. Dit betekent dat u theoretisch tweemaal zoveel winst kunt maken dan verlies. Een voorbeeld: u koopt aandeel ABC op € 10. De stoploss ligt op € 9 en het winstneempunt ligt op € 12. U ziet dat de potentiële winst tweemaal zo groot is als het verlies. Hier is dus sprake van een winstverlies verhouding van 2 staat tot 1. Dit is iets om rekening mee te houden, zeker als het aandeel zich in het zijwaarts bewegend kanaal bevindt. In het midden van het kanaal is er geen reden om de trade aan te gaan want de potentiële winst is even groot als het potentieel verlies. Hieronder ziet u het voorbeeld van ArcelorMittal met een koers die zich iets onder het midden van de bandbreedte bevindt. (Dus vanuit een winstverlies perspectief niet interessant).

Entry van de trade

Er wordt vaak veel aandacht besteed aan ‘het instappen’. In de uitvoering is het vaak alles of niets. Anders gezegd, de positie wordt in een keer gekocht. Het is echter ook mogelijk om te willen kopen rondom een bepaald niveau en de aankooporder bijvoorbeeld in drieën te verdelen. Voordeel is dat u wat eerder kunt kopen en dat als het eerste gedeelte van de order gevuld is, u compleet rustig de verdere koersbeweging af kunt wachten. Als u echter in een keer volle bak long zit is de weg omhoog de enige goede.

Een voorbeeld ter illustratie:

• Aandeel ABC € 25
• Koersdoel € 29

Volgens uw analyse zou € 23 een mooi instapniveau zijn. Bij methode 1 bent € 23 bieden voor de 1.000 stuks die u wilt hebben. Bij de methode van gefaseerd instappen (dit wordt trouwens ook wel staffelen of scaling in genoemd) kunt u een bieding inleggen voor 330 stuks op € 23,40, 335 stuks op € 23 en 335 stukken op € 22,60. Gemiddeld nog steeds long op € 23 maar u zult een stuk rustiger blijven in het aankoopproces. Daarbij doet u ook eerder mee want uw eerste bieding ligt al op € 23,40 en niet op € 23.

De hierboven beschreven methode moet wel passen bij uw persoonlijkheid want eigenlijk handelt u tegen de trend in. U vangt het aandeel min of meer op terwijl het daalt. De andere strategie is dat u juist mee koopt met de beweging. Pas als het aandeel gaat stijgen wordt u koper en bij verdere stijging breidt u de positie uit.

Scratchen mag

De term scratchen staat voor een trade die aangegaan wordt en op hetzelfde niveau weer wordt teruggedraaid. Er wordt dus geen winst of verlies gemaakt bij een ‘scratch-trade’. Een voorbeeld: stel dat u verwacht dat aandeel XYZ gaat stijgen in de komende maand en u koopt de aandelen. Na een maand is de stijging (nog?) niet gekomen. Anders gezegd, uw verwachting is niet uitgekomen en dan is het heel goed verdedigbaar dat u de positie weer sluit (en niet aanhoudt vanuit de wens om gelijk te willen krijgen).

Exit van de trade

Het is verstandig om bij swingtraden vooraf te bepalen waar u tevreden mee bent. Anders gezegd, bepaal vooraf uw koersdoel. Leg die order (of orders als u staffelt) ook direct in. Het zou toch eeuwig zonde zijn als u een rare uptick tot boven uw koersdoel mist omdat u geen order in heeft liggen. Wat betreft het verlies nemen is het verstandig om met stoploss orders te werken. U haalt daarmee het lastige emotionele aspect van verlies nemen uit het proces. Op het moment dat u de positie hebt opgezet, legt u ook de stoploss in.

Werk met stoploss orders

Voor het actief beheerde gedeelte van de portefeuille is het verstandig om met stoploss orders te werken. Het voorkomt die ‘bleeder’ die ervoor zorgt dat het totale rendement van de portefeuille tenietgedaan wordt door een of twee verkeerde keuzes. Bij het opzetten van de trade kunt u kiezen voor een harde stoploss order. Dit betekent dat de stoploss niet meebeweegt als het aandeel stijgt.

U koopt aandeel ABC op € 10 en uw harde stop ligt op € 9 (en uw verkooporder op € 12).

Stel, u heeft het goed gezien en aandeel gaat omhoog en noteert € 11. Dan is de vraag uiteraard: mag dit nog een verliesgevende trade worden? Het zou zonde zijn om een 10% winst weer om te laten slaan naar een 10% verlies. U kunt dan overwegen om de harde stop op € 9 te vervangen door een trailing stop loss order die op € 10 ligt. Als in dat geval het aandeel zou stijgen naar € 11,30, wordt de trailing stop automatisch verhoogd naar € 10,30. U heeft er dan voor gezorgd dat het geen verliesgevende trade meer kan worden.

Kortom, de harde stop gebruiken bij het initiëren van een trade, en de trailing stop om een winst te beschermen.

Een stoploss strategie die hedge funds veel gebruiken is de volgende: er wordt een trade opgezet waarbij de stop op 5% staat. Als het aandeel de goede kant op beweegt wordt de positie uitgebreid terwijl het absolute bedrag dat verloren mag worden – de stop wordt geraakt – gelijk blijft. Dit wordt bereikt door bij een verdubbeling van de positie de stoploss op 2,5% te zetten.

Een opzet als deze is een directional momentum trade waarbij de positie wordt uitgebreid als de richting goed is.

Stoploss niveau bepalen

Er zijn hier een aantal verschillende manieren te onderscheiden. De eerste is een absoluut bedrag gebruiken en dat zou bijvoorbeeld € 2,50 kunnen zijn. Maar dit eigenlijk niet bruikbaar want dit bedrag heeft een heel andere impact op Aegon dan dat het op ASML heeft. Niet gebruiken dus.

Als tweede kunt u werken met een percentage van de onderliggende waarde, zeg 10%. Dus een aandeel kopen op € 10 betekent automatisch een stop op € 9. Betere methode dan het absolute bedrag maar waar deze aanpak geen rekening mee houdt is de beweeglijkheid van de onderliggende waarde. Een beweging van 10% in Ahold is veel minder waarschijnlijk dan zo’n zelfde beweging in BESI, ASML of Nvidia. U wilt namelijk bij een beweeglijker aandeel een ruimere stop hebben dan bij een minder volatiel aandeel. U wilt voorkomen dat u in het volatiele te vroeg wordt uitgestopt.

Dit wordt voorkomen bij de derde methode: daar wordt de afstand van stop afhankelijk gemaakt van de beweeglijkheid van het aandeel. U kunt in de (geavanceerde) grafiek van een aandeel namelijk de historische volatiliteit (HV) tonen. U zou bijvoorbeeld met de 30-daags volatility kunnen werken en daar een kwart van nemen als uw stoploss. Bij een hoog volatiel aandeel – met een HV van 50% - zou de stop op 12,5% komen te liggen. Bij een aandeel met een HV van 24% zou de stop op 6% liggen.

Technisch analisten zullen bij het bepalen van hun stoploss niveaus vooral kijken naar de steun- en weerstandniveaus. In he geval van een long positie zal de stop net onder de steun liggen en bij een short positie net boven de weerstand.

Trading logboek

Om uzelf scherp te houden – en emoties zo min mogelijk invloed te laten hebben – gebruiken veel swingtraders een logboek. Hierin schrijven ze op wat de trade set up is. Dit levert niet alleen houvast terwijl u de positie open heeft maar ook achteraf. U kunt na verloop van tijd zien hoe vaak u goed zit bij het inschatten van de markt. Dit zal uw zelfvertrouwen vergroten (of u juist bescheidener maken als blijkt dat u niet zo vaak goed zit als u vooraf dacht. Dit laatste is wel een bekende valkuil binnen Behavorial Finance: mensen hebben de neiging om hun uitspraken over de toekomst te hoog in te schatten. Dit kan leiden tot een onterecht teveel aan vertrouwen.

Hieronder een voorbeeld van logboek. Zie het als inspiratie en vooral niet als in beton gegoten.

Conclusie

Risico is onlosmakelijk verbonden met swingtraden. In dit artikel heeft u een aantal handvatten gevonden die bijdragen aan het verminderen van die risico’s. Helaas is deze lijst niet uitputtend want afhankelijk van de strategie kunnen er nog diverse andere zaken van belang zijn. Desalniettemin geeft dit wel een basis om uw eigen swingtrading strategie vorm te geven.