Volatiliteit begrijpen: wat is er aan de hand en moet u zich zorgen maken?
Aandelen 10 minuten leestijd
Koen Hoorelbeke
Beleggings- en optiestrateeg
Samenvatting: De marktvolatiliteit is gestegen, met de VIX die sloot op 26,92 te midden van zorgen over de dreigingen van Trump met tarieven en geopolitieke onzekerheid. Terwijl kortetermijnhandelaren reageren op de stijgende volatiliteit, toont de geschiedenis aan dat de VIX gemiddeld terugkeert, wat suggereert dat langetermijnbeleggers zich kunnen blijven richten op de fundamenten in plaats van op kortetermijnangst.
Marktvolatiliteit stijgt weer—hoe komt dat?
De afgelopen weken is de marktvolatiliteit weer toegenomen, met de CBOE Volatility Index (VIX) die de aandacht trekt. Op 11 maart 2025 sloot de VIX op 26,92, wat wijst op verhoogde onzekerheid in de markten. Deze stijging volgt op een reeks geopolitieke en economische zorgen, met name de hernieuwde dreigingen van president Trump met tarieven en bredere angsten voor een economische vertraging. De VIX wordt vaak aangeduid als de "angstbarometer" van Wall Street omdat het de verwachte marktvolatiliteit over de komende 30 dagen meet op basis van S&P 500-optieprijzen. Historisch gezien, wanneer de VIX stijgt, neigen de S&P 500 en bredere markten te dalen, en wanneer het daalt, herstellen de markten meestal. De huidige stijging van de VIX roept belangrijke vragen op: is dit een kortstondige piek, of staat ons langdurige turbulentie te wachten?
Wat is de VIX, en moeten langetermijnbeleggers zich zorgen maken?
De VIX wordt berekend met behulp van S&P 500-indexopties en biedt inzicht in hoeveel volatiliteit handelaren verwachten over de komende maand. In eenvoudige termen, een stijgende VIX signaleert onzekerheid, terwijl een dalende VIX vertrouwen in de markt suggereert. Voor kortetermijnhandelaren en optie-strategen is de VIX een cruciale risicomaatstaf. Maar voor buy-and-hold beleggers is het belang minder direct. Hoewel volatiliteit kortetermijnmarktgeluiden kan creëren, zijn langetermijnbeleggers doorgaans meer geïnteresseerd in winstgroei, economische cycli en assetallocatie dan maand-tot-maand schommelingen in de VIX. Dat gezegd hebbende, kan het begrijpen van de VIX nog steeds waardevol zijn. Het kan beleggers helpen periodes van buitensporig pessimisme te herkennen—wanneer angst de markten domineert—wat soms langetermijnkoopkansen kan bieden.
Hoe verhoudt de huidige VIX zich tot de geschiedenis?
Hoewel een VIX van 26,92 verhoogd is vergeleken met het langetermijngemiddelde van ongeveer 19,5, is het verre van historische extremen. Grote financiële crises hebben de VIX naar veel hogere niveaus zien stijgen:
- Black Monday (1987): de VIX bestond toen nog niet—het werd officieel geïntroduceerd in 1993 door de CBOE. Echter, terugberekende schattingen suggereren dat als de VIX had bestaan, het tijdens de crash boven de 150 zou hebben gestegen.
- Dot-com bubble (2001): de VIX piekte boven de 40 toen tech-aandelen instortten.
- Wereldwijde financiële crisis (2008-2009): bereikte een recordhoogte van 89,5 in oktober 2008.
- COVID-19 marktcrash (maart 2020): piekte naar 85 toen wereldwijde markten in paniek raakten.
Het vergelijken van de huidige volatiliteit met deze historische gebeurtenissen helpt om dingen in perspectief te plaatsen. Hoewel de onzekerheid toeneemt, bevinden we ons momenteel niet in crisisgebied.
Recente volatiliteitstrends
Zelfs in het afgelopen jaar hebben we vergelijkbare kortetermijnpieken in de VIX gezien die later omkeerden:
- Augustus 2024: de VIX steeg boven de 65 door het afwikkelen van de yen carry trade maar viel binnen enkele weken terug onder de 20.
- December 2024: de index sprong 74% nadat de Federal Reserve hintte op het pauzeren van renteverlagingen, om kort daarna weer terug te trekken.
Als we naar de VIX-grafiek kijken, zien we dat volatiliteit vaak snel piekt maar zelden langdurig hoog blijft. Het patroon van scherpe stijgingen gevolgd door dalingen suggereert dat de VIX de neiging heeft om op korte termijn te overreageren maar op lange termijn gemiddeld terugkeert.
Waarom stijgt de VIX nu?
De recente stijging van de VIX kan worden toegeschreven aan verschillende belangrijke factoren:
- Trump's tariefdreigingen: aankomende "wederzijdse tarieven" die op 2 april worden aangekondigd hebben onzekerheid gecreëerd, waarbij beleggers onzeker zijn over de economische impact.
- Geopolitieke risico's: voortdurende spanningen tussen Rusland en Oekraïne blijven het wereldwijde sentiment beïnvloeden.
- Marktliquiditeitsproblemen: aangezien meer handelaren zero-day opties (0DTE) gebruiken, is de VIX-berekening gevoeliger geworden voor kortetermijnprijsbewegingen, wat volatiliteitspieken versterkt.
Ondanks deze factoren is het de moeite waard op te merken dat volatiliteitspieken vaak vervagen naarmate er meer duidelijkheid komt in de markt.
Hoe lang blijft de VIX verhoogd?
Een belangrijk kenmerk van de VIX is dat het gemiddeld terugkeert, wat betekent dat het na periodes van extreme hoogten meestal terugkeert naar het langetermijngemiddelde. Historisch gezien blijft de VIX niet lang verhoogd tenzij er een grote economische neergang plaatsvindt.
- Het langetermijngemiddelde ligt rond de 19,5.
- Waarden boven de 30 duiden vaak op verhoogde angst, maar deze niveaus blijven zelden aanhouden.
- Eerdere volatiliteitspieken—of ze nu te wijten zijn aan beleids onzekerheid, rentebeslissingen of geopolitieke risico's—zijn meestal afgenomen zodra de markt de nieuwe informatie heeft verwerkt.
Gezien deze patronen is het redelijk te verwachten dat, tenzij er nieuwe grote risico's opduiken, de VIX waarschijnlijk zal dalen in de komende weken of maanden.
Wat kunnen beleggers doen?
Voor langetermijnbeleggers is kortetermijnvolatiliteit onderdeel van het beleggingsproces. Hoewel de VIX onzekerheid kan signaleren, voorspelt het niet noodzakelijk de langetermijnrichting van de markt.
- Als u een kortetermijnhandelaar bent, biedt verhoogde volatiliteit zowel risico's als kansen.
- Als u een langetermijnbelegger bent, bieden markt dalingen die verband houden met volatiliteitspieken vaak koopkansen in plaats van redenen tot paniek.
De markt heeft de neiging te herstellen na periodes van verhoogde volatiliteit. Zoals de legendarische econoom Paul Samuelson ooit zei: "De aandelenmarkt heeft negen van de laatste vijf recessies voorspeld." Met andere woorden, markten overreageren vaak, en geduld wordt vaak beloond. De huidige VIX-waarde suggereert onzekerheid, maar de geschiedenis toont aan dat volatiliteitspieken tijdelijk zijn. De sleutel voor beleggers is om gedisciplineerd te blijven, emotionele reacties te vermijden en zich te richten op langetermijn financiële doelen in plaats van kortetermijnmarktgeluiden.
Onthoud dat beleggen risico's inhoudt. Uw inleg kan minder waard worden. Prestaties in het verleden bieden geen garanties voor de toekomst. Saxo geeft geen beleggingsadvies.