Alles wat u moet weten over beleggingsfondsen

Dit artikel is onderdeel van ons thema 'De kracht van periodiek beleggen.' U vindt het volledige thema hier op SaxoInvestor.

Op de beurs zijn verschillende beleggingsinstrumenten te koop. Van aandelen, obligaties tot opties en nog veel meer. Een overkoepelende categorie betreft beleggingsfondsen. Beleggingsfondsen beleggen op collectieve wijze het geld van individuele beleggers. In feite is een beleggingsfonds een ‘verzamelpunt’ voor beleggers, waarbij het geld wordt beheerd door een fondsmanager.

In het kort

• Beleggingsfondsen zijn als het ware een verzamelpunt voor beleggers, waarbij het geld wordt beheerd door fondsmanager
• Er zijn verschillende soorten beleggingsfondsen: sommige beleggen alleen in aandelen, sommige in obligaties, sommige maken een mix
• Beleggingsfondsen lijken wat op ETF's, maar er zijn belangrijke verschillen
• Er zijn verschillende manieren om het beleggingsfonds te vinden dat het best bij u past

Soorten beleggingsfondsen

Grofweg zijn er drie soorten. Het bekendste beleggingsfonds is het aandelenfonds. De fondsmanager van dit beleggingsfonds koopt een mandje met verschillende aandelen op de beurs en geeft hier vervolgens aandelen van uit. Als u dus een aandeel koopt van het beleggingsfonds bent u voor een deel bezitter van het mandje aandelen dat de fondsbeheerder heeft aangeschaft.

Ook is het mogelijk om te kiezen voor een beleggingsfonds dat belegt in obligaties. Dat kunnen staatsobligaties zijn, bedrijfsobligaties of een mix daarvan. Eigenlijk zijn alle aandelen en obligaties die op een beurs genoteerd staan geschikt om in een beleggingsfonds opgenomen te worden.

Daarnaast is het mogelijk om te beleggen in een mixfonds. Dit beleggingsfonds belegt het gezamenlijk ingebrachte vermogen in zowel aandelen als obligaties. De verhouding aandelen en obligaties kan per beleggingsfonds sterk verschillen. Hoe meer obligaties, hoe defensiever het karakter van het beleggingsfonds.

Strategie

De fondsmanager van een aandelenfonds en zijn beleggingsteam bepalen welke aandelen ze kopen. Er zijn bijvoorbeeld beleggingsfondsen die zich concentreren op de grootste aandelen van de wereld die een aantrekkelijk dividend uitkeren. Andere beleggingsfondsen kiezen juist voor Duitse aandelen, aandelen van vastgoedbedrijven of van bedrijven uit de farmaciesector.

Eigenlijk heeft elk beleggingsfonds een bepaalde strategie. Dit staat beschreven in de prospectus van het fonds, ook wel het mandaat genoemd. De beleggingsdoelstelling van een aandelenfonds zou bijvoorbeeld kunnen zijn: investeren in middelgrote Europese ondernemingen op het gebied van computertechnologie.

Rendement en risico

Het rendement dat u mag verwachten van beleggingsfondsen is grotendeels afhankelijk van hoe de markt zich ontwikkelt. Stijgen de aandelenmarkten wereldwijd, dan is de kans groot dat een aandelenfonds ook in waarde stijgt en u rendement maakt. Staan de wereldbeurzen onder druk, dan zult u dat ook ervaren. Marktrisico heet dat.

Verder is het natuurlijk belangrijk dat u weet in wat voor aandelen is belegd. Een beleggingsfonds dat zich richt op jonge veelbelovende start-ups heeft een groter risico dan een beleggingsfonds dat zich richt op de vijfhonderd grootste ondernemingen ter wereld.

Naast de kans op koerswinst, keren veel beleggingsfondsen dividend uit. De onderliggende aandelen of obligaties van het fonds keren dividend en/of rente uit, dat wordt door de fondsmanager opgespaard en veelal minstens één keer per jaar aan u uitgekeerd. Dat kan in de vorm van geld (cashdividend) of in extra aandelen zijn (stockdividend). Beleggingsfondsen die cash uitkeren dragen de toevoeging Inc(ome) of Dis(tribution) in de naam. In het geval van stock ziet u Acc(umulation) of Cap(italization). Waar het om gaat: net als bij individuele aandelen bestaat het totaalrendement dus uit koersrendement en dividendrendement.

De benchmark en kosten

Maar wat zegt nou een totaalrendement van bijvoorbeeld 10% over het afgelopen jaar? Of 35% over de laatste 5 jaar? Om de prestaties van een beleggingsfonds te meten, heeft elk beleggingsfonds een benchmark. Dit is de vergelijkingsmaatstaf waartegen de prestaties van het specifieke beleggingsfonds worden afgezet. Voor een aandelenbeleggingsfonds dat belegt in Nederlandse aandelen kan dat bijvoorbeeld de AEX-index zijn.

Waar u als belegger meestal naar op zoek bent zijn beleggingsfondsen die het beter doen dan hun benchmark. En dat het liefst een aantal jaren achtereen. Uit diverse onderzoeken blijkt echter dat maar een aantal fondsbeheerders (zo’n 20%) daartoe in staat is. Ondanks de mooie brochures en alle beloftes. En ondanks dat u geld betaalt voor een fondsbeheerder om het beter te doen dan de benchmark. De kosten die beleggingsfondsen in rekening brengen liegen er soms niet om. Deze liggen tussen de 0,5% en 2,5%, waarbij uitschieters van 3% tot 5% per jaar voorkomen. Niet erg, zolang ze maar beter presteren dan de benchmark. Ironisch genoeg zijn (te) hoge kosten vaak de reden dat een fondsmanager de benchmark niet verslaat.

Voordelen beleggingsfondsen

Een van de voordelen van beleggingsfondsen is het gemak. Het enige dat de fondsbeheerder van u nodig heeft is geld. U hoeft verder ook geen keuzes te maken, dat doet de fondsbeheerder. U kunt instappen door eenmalig een bedrag te investeren. Ook kunt u er (daarnaast) voor kiezen om periodiek - elke maand, elk kwartaal of ieder jaar - een vast bedrag te beleggen in het beleggingsfonds.

Een ander voordeel is dat er wereldwijd belegd kan worden tegen relatief lage kosten. Probeert u maar eens tegen een normaal transactietarief Chileense of Taiwanese aandelen op de kop te tikken. Als het al kan. De fondsbeheerder heeft toegang tot heel veel markten. Daardoor kunt u eenvoudig beleggen in geografische gebieden of sectoren waar u anders geen toegang toe zou hebben. Een bijkomend voordeel is dat u niet voor elk individueel aandelenorder transactiekosten hoeft te betalen. U doet u dit slechts eenmalig voor uw order om het fonds te kopen (en met periodiek beleggen via AutoInvest betaalt u zelfs geen transactiekosten). 

Wat nog meer? Via een beleggingsfonds kunt u in één transactie wereldwijd beleggen en op die manier risico’s goed spreiden. Ook keren de meeste beleggingsfondsen zoals eerder aangestipt dividend uit, zeker een pluspunt.

Nadelen beleggingsfondsen

Een van de nadelen van beleggingsfondsen is het gebrek aan transparantie. Internet heeft voor een verbetering gezorgd, maar vaak is het niet duidelijk in welke aandelen of obligaties precies wordt belegd. Meestal kunt u wel de tien belangrijkste posities van het fonds zien.

Een ander nadeel is de beperkte verhandelbaarheid. In veel gevallen komt er maar een koers per dag tot stand. Wilt u verkopen, dan moet u de order voor een bepaalde tijd ingelegd hebben om de volgende dag een uitvoering te krijgen. Het kan per beleggingsfonds verschillen, maar vaak ligt deze zogenaamde cut off tijd op 10:00 uur. Legt u om 17:12 uur een order in, dan krijgt u doorgaans pas twee dagen later een uitvoering. In die tijd kan veel gebeuren!

Tot slot is het goed om te weten dat er beheerkosten worden gerekend. Immers, de fondsmanager moet ook worden betaald. Beheerkosten kunnen echter behoorlijk verschillen tussen fondsen, dus hou die altijd goed in de gaten.

De verschillen tussen beleggingsfondsen en ETF's

Beleggingsfondsen worden vaak vergeleken met Exchange-Traded Funds (ETF's), maar er zijn enkele belangrijke verschillen tussen deze twee beleggingsinstrumenten.

• Actief beheer: Beleggingsfondsen worden vaak actief beheerd, wat betekent dat fondsbeheerders proactief proberen de markt te verslaan door selectief effecten te kopen en verkopen. ETF's daarentegen volgen vaak passieve indexen en proberen niet de markt te verslaan, maar repliceren gewoon de prestaties van de gekozen index.
• Een keer per dag verhandeld: Beleggingsfondsen worden meestal één keer per dag verhandeld, na het sluiten van de markt. ETF's daarentegen worden gedurende de handelsdag net als aandelen continu verhandeld op de beurs.
• Minimale investering: Beleggingsfondsen hebben vaak minimale investeringsbedragen, terwijl ETF's worden verhandeld tegen marktprijzen, waardoor ze toegankelijker zijn voor beleggers met verschillende budgetten.

Het selecteren van een beleggingsfonds

Het kiezen van het juiste beleggingsfonds is niet gemakkelijk. Ten eerste zijn er veel fondsen beschikbaar, ten tweede hebben veel beleggingsfondsen moeite hun benchmark te verslaan. Toch zijn er fondsen die wel waarde toevoegen.

Voor het selecteren van beleggingsfondsen kijken beleggers vaak naar historische rendementen, ook wel het track record genoemd. Maar wat zegt rendement als daar erg veel risico is voor gelopen? Via de website van Morningstar, maar ook via uw eigen Saxo-rekening, kunt u fondsen selecteren op basis van sterren (met de screener). De schaalverdeling loopt van 1 ster voor de slechtst presterende fondsen tot 5 sterren voor de beste fondsen. Deze sterren verdient een fonds op basis van historische, voor risico(!)-gecorrigeerde rendementen.

Zie dit wel als een hulpmiddel bij het maken van uw keuze. Een fonds kan 5 sterren hebben op basis van zijn goede prestaties uit het verleden, maar er kunnen belangrijke zaken zijn veranderd. Is de fondsbeheerder nog wel dezelfde? Hoe staat het met de kosten? Allemaal factoren die het track record minder relevant maken voor de huidige situatie en die negatief kunnen uitpakken voor de toekomst.

Voor een toekomstgerichte analyse kunt u de Morningstar Analyst Rating bekijken. Er zijn drie positieve beoordelingen mogelijk: Gold, Silver en Bronze. Daarnaast bestaan de beoordelingen Neutral en Negative. Als een fonds momenteel onder beoordeling is krijgt het de status ‘Under Review’. Een fonds waarvan nog niet genoeg historie of data beschikbaar is ontvangt de score ‘niet aanwezig’. Dat hoeft overigens niet te betekenen dat een fonds niet geschikt is.

Wilt u nog een stap verder gaan en een beoordeling krijgen van hoe de bedrijven binnen een fonds omgaan met de risico’s en kansen inzake milieu, maatschappij en bestuur ten opzichte van vergelijkbare fondsen? Dan kunt u de Morningstar Sustainability Rating raadplegen.

Kortom

Samengevat is een beleggingsfonds een verzamelpunt voor beleggers die op collectieve wijze geld belegt. Het geld wordt volgens een vaste strategie beheert door een fondsmanager en zijn team. Een groot voordeel is dat ze beleggers op een eenvoudige manier goede spreiding en toegang tot diverse markten bieden. Het belangrijkste risico is marktrisico, een nadeel de soms hoge kosten. Bij de selectie van een beleggingsfonds bieden de ratings van Morningstar veel ondersteuning. U kunt hierop filteren binnen uw Saxo-platform met de handige screener.

AutoInvest - Maandelijks beleggen zonder transactiekosten

Periodiek beleggen is ideaal voor (beginnende) beleggers met een langere beleggingshorizon die graag geleidelijk een portefeuille opbouwen. Over het algemeen geldt: hoe langer de termijn, des te beter. Met AutoInvest regelt u dit in een paar klikken, daarna belegt u op de automatische piloot. Beleggingsfondsen (en ook ETF's) zijn de uitgelezen instrumenten voor wie wil periodiek beleggen. Lees hier meer over periodiek beleggen met AutoInvest of ontdek hier hoe u gelijk aan de slag met AutoInvest kunt binnen uw eigen beleggingsrekening.

Nog geen klant? Open dan een Zelf Beleggen-rekening en krijg automatisch ook toegang tot de AutoInvest tool.

Beleggen kent risico’s, uw inleg kan minder waard worden.

Meer handige links voor periodieke beleggers

• Wat zijn ETF’s en hoe werken deze aandelenmandjes?
• Alles wat u moet weten over beleggingsfondsen
  
• Periodiek beleggen met AutoInvest
• Periodiek laten beleggen met SaxoWealthCare
• Themabeleggen in een notendop
• Periodiek beleggen voor uw (klein)kind - hoe eerder, hoe beter
• ETF's als bouwstenen van de portefeuille
• De zes voordelen van lange termijn beleggen
• Voortschrijdend rendement (of: het belang van de lange termijn)